Midden Mongolië en Gobi woestijn

Beste mensen,

We zitten nu in het plaatsje Zamyn Uud op de grens van Mongolië en China in de Gobi woestijn. Morgen steken we de grens over. Dat gaat naar verwachting een dag duren. Eerst gaan we aan Chinese kant kennis maken met onze gids Yan. De komende 35 dagen zal ze bij ons in de auto zitten. We hadden liever zonder gids gereisd maar de Chinese autoriteiten zijn dermate achterdochtig dat als je met de auto reist een gids onontkoombaar is. Ons gezelschap is trouwens uitgebreid met twee andere auto's. Aanvankelijk zouden we alleen gaan, maar een Franse (met 3 kinderen) en Spaanse (1 kind) familie zullen met ons de reis door China naar Laos maken. We hebben ze gisteren ontmoet. Ze zijn krap gehuisvest en hebben geen zitplaats voor de gids over. Het lijken aardige mensen te zijn. Voor ons is het een voordeel dat de peperdure trip nu door drieën gedeeld wordt.

We hebben er nu bijna vijf weken Mongolië opzitten. En hoe je het went of keert, Mongolië blijft echt een bijzonder land. In de eerste plaats (we noemden dat al in het vorige verslag) door zijn uitgestrektheid en leegte. Het land is 4 keer groter dan Duitsland en heeft nog geen 3 miljoen inwoners. Daarvan woont meer dan de helft in de hoofdstad Ulaan Bator. Deze miljoenenstad is een groot eiland midden in de leegte van steppen, heuvels en woestijnen. In de meeste provincies zoals hier in de Gobi woestijn woont er nog geen 1 persoon per vierkante kilometer. Vergelijk dat met Nederland waar we met 450 mensen op een vierkante km wonen.
De mensen zijn open en vriendelijk. We vonden in het algemeen de vrouwen leuker dan de mannen. De vrouwen zien er netjes en verzorgd uit, dikwijls modern gekleed. De mannen maken vaak een beetje morsige indruk. De vrouwen lijken de mogelijkheden van een toenemende vrijheid en welvaart goed te benutten. De mannen lijken vaak iets kwijt geraakt te zijn. Dat uit zich ook in overmatig alcoholgebruik. Overal waar je kijkt, langs de kant van de weg, in lege streken tot in de straten van de hoofdstad, zie je lege wodkaflessen liggen. En meestal liggen ze nog in scherven ook zodat je goed moet uitkijken om geen lekke band te krijgen.  
Saillant detail is dat we hier veel mensen zagen met O-benen, zowel man als vrouw. Dat zal ongetwijfeld te maken hebben met hun geschiedenis als ruiters. Het heeft voor een ruitervolk blijkbaar evolutionaire voordelen als je benen makkelijk rond het lijf van een paard passen.
Een aparte ervaring was het verkeer. Voor een Mongoolse autobestuurder, lijken voetgangers er niet toe te doen. Zelfs als je op een zebra loopt met groen voetgangerslicht en met een politieagent die  de zaak in de gaten houdt, ben je je leven niet zeker. Ze rijden rustig door. Als wij auto rijden en netjes stoppen voor voetgangers op het zebrapad, kijken de mensen je verbaasd aan. Je moet ze echt manen om over te steken. Zoveel beleefdheid is men niet gewend.
Maar het meest imponerende is toch wel het landschap. Besneeuwde bergen, diepe valleien, verscholen kloosters, eindeloze steppen en woestijnen, grote kuddes geiten, schapen, yaks, paarden en kamelen. En natuurlijk om de zoveel kilometer een ger, de tent waar de herders in slapen. We hebben dat vast gelegd in het filmpje: Reisimpressie Mongolië.

30-09-2014
Als we 's ochtends wakker worden heeft het flink gevroren. Zo'n 8 graden onder nul. En het regent zodat er ijzel is ontstaan. Er zit een dikke plak ijs op de voorruit. Hoewel we nog maar heel weinig gas hebben, heeft de verwarming de laatste dagen 's nacht aangestaan zodat de temperatuur in het interieur net boven de nul bleef. Desalniettemin gaf de kraan geen water meer. Is het al weer een verstopping van de pomp of is de watertank die onder de auto hangt bevroren?
Boodschappen gedaan in supermarkt. Deze hebben vrijwel uitsluitend buitenlandse import producten zoals bijv chips (gut und günstig). Geld gewisseld en in de mist op pad gegaan. Na een half uurtje rijden kregen we weer water. De knalpijp die vlak langs de watertank loopt heeft de tank en de bevroren leidingen ontdooit. Gelukkig geen mankement aan de pomp!!
Het eerste stuk weg is asfalt. Dan volgt piste. We zien ontzettend veel roofvogels in het veld en langs de weg. Niet in de lucht. Waarschijnlijk is er in deze weersomstandigheden onvoldoende thermiek om te zweven.
Hun prooi is overvloedig aanwezig. Overal zie je holen waar kleine muisjes met een noodvaart in verdwijnen als je in de buurt komt. Het is een grappig gezicht. Het lijkt wel een stad want tussen de holen zijn door het vele muisverkeer paden ingesleten.
We willen naar het dorp Khugirt in de bergen gaan. De kortste weg zou 80 km piste zijn. De weg over Karakorum is ruim 150 km langer maar is volgens de kaart geasfalteerd. Dat blijkt echter slechts ten dele het geval want een groot deel van het asfalt bestaat niet. Bij de afslag naar karakorum nemen we de richting naar Khugirt en stoppen in het gehucht Shank. Hier staat een klooster dat als een van de weinigen de rode terreur heeft ontsprongen en in de jaren 30 van de vorige eeuw niet verwoest is. We zetten de auto direct langs de afrastering van het klooster. 's Avonds worden we opgeschrikt door een paar felle tikken tegen de auto. Alsof iemand steentjes gooit. Maar nadere inspectie leert dat er niemand in de omgeving te zien is. Zijn het de monniken die zich vervelen? Of zijn het de vogels die wat laten vallen? Die avond doen we de kachel niet aan om brandstof te besparen. De temperatuur binnen daalt naar een graad of 7.

01-10-2014.
De auto staat een paar meter van een soort platform dat ligt op het terrein van het klooster. Om 8 uur worden we gewekt door twee jonge monniken die op het platform op een hoorn blazen. Ze hebben een soort hanenkam van stof op hun hoofd. Eerst richten ze hun hoorns op het oosten. Na vijf minuten keren ze zich om en klinkt hun hoorngeschal naar het Westen. Na het ontbijt bezoeken we het klooster. Eerst lopen we langs de buitenmuur, naar goed gebruik met de wijzers van de klok mee. Daarna bezoeken we het binnenste deel. Er liggen een paar tempeltjes op het terrein. In één van de tempeltjes zitten een 4-tal jonge monniken, kinderen nog, te eten. Ze hebben eerst een paar uur Boedhistische teksten zingend ingeprent. We vermoeden dat het klooster slechts bewoond wordt door hooguit een tiental monniken. Ooit werd het klooster bewoond door 1500 monniken. In een hoek van het complex zijn werklui bezig met het neerzetten van een nieuw gebouw. Misschien verwacht men groei.
Omdat het weer slecht is besluiten we om niet de bergen in te trekken. We rijden naar Tsetserleg. We passeren eerst Karakorum. Vanaf de weg zien we het beroemde klooster van Karakorum in de verte liggen. We laten het nu links liggen. Als we naar Ulaan Bator gaan komen we hier opnieuw langs en zullen het dan bezoeken.
Karakorum ligt in de Orkhon vallei. Deze strekt zich kilometers noor het Noorden uit. In de tijd van Djengiz Khan was dit de plaats waar de krijgers van de verschillende Mongoolse stammen zich verzamelden alvorens grote delen van Azié en Europa te veroveren. De plaats was zo gekozen omdat de vallei overvloedig grasland heeft zodat de paarden van de krijgers voldoende te eten hadden en de mensen konden uitrusten en herstellen van de lange tochten.
Hoewel het somber weer blijft wordt het landschap na Karakorum interessanter. We zien gieren met donzige nekken zich te goed aan een kadaver. Langs de kant van de weg staat een fraaie Ovoo. Iemand heeft er zelfs een paar krukken opgelegd. We rijden door een mooie vallei. Bij het plaatsje Tschengel komt een riviertje uit een zijdal ingestroomd. Dat heeft een verrassend effect want langs de oevers van het riviertje groeien opeens bomen, een flora die we al in geen weken meer hebben gezien. Het riviertje stroomt richting Tsetserleg. We kunnen aan de boombegroeiing zien hoe het zich door de vlakte slingert. De bomen hebben nog maar weinig blad en kleuren naar mooie, gele herfsttinten.
Tsetserleg staat te boek als een van de mooiste stadjes van Mongolië. Maar bij onze eerste kennismaking zijn we niet onder de indruk. We vinden het rommelig en vies. Overal is men bezig met bouwwerkzaamheden aan de openbare weg. Je moet goed uitkijken dat je niet in een diepe put terecht komt.
We nemen een hotelletje. Dit stamt nog uit de sovjettijd. Niet vies maar sterk verwaarloosd. Het stinkt op de kamer naar een penetrante frituur lucht.

02-10-2014.

We verkassen naar het Fairhouse questhouse, een soort hostel dat door Australiërs is opgezet. Er zijn een aantal Westerse toeristen. Ook twee fietsers uit Engeland die al twee jaar onderweg waren. Ze hebben nog de helft van hun spaargeld over en denken nog twee jaar weg te blijven. In hun kielzog rijdt een fietsende Hongaar die heel trots is op zijn uit Nederland afkomstige fiets. Hoewel het leuk is om met andere toeristen over hun wederwaardigheden te praten, doet het toch wel afbreuk aan de sfeer van het reizen zelf.
Het is mooi weer en we besluiten een dagtochtje te maken naar een merkwaardige rots een km of 30 verderop. Als een monoliet verrijst hij op uit de laagvlakte van de vallei. Al duizenden jaren heeft de rots de aandacht van mensen getrokken getuige de inscripties van lang geleden. Sommige van deze eeuwenoude teksten zijn vrijwel verwoest door hedendaagse graffity. Om bij de rots te komen moeten we een riviertje over. Gaat zonder problemen en plenst lekker. Op de terugweg maken we er een filmpje van. 's Middags bezoeken we een paar tempels. Eén is gebouwd hoog op een rots die uitkijkt over het stadje. Het stadje, nu gelegen in de zon, toont zich veel vriendelijker dan gisteren. We bewaren het museum voor morgen.

03-10-2014
De weersverwachting had het bij het goede eind. Als we 's ochtends wakker worden sneeuwt het. We besluiten vandaag niet verder te reizen en nog een dagje hier te blijven. We bezoeken het museum. Dit is nog dicht. Maar de kassa, enigszins verborgen in een zijdelings gebouwtje, is open. We betalen entree en een man ontsluit de deuren van het museum. Gezien de bouwwijze is het museum ondergebracht in een niet meer in gebruik zijnde tempel. De rest van de dag geluierd.

04-10-2014
Een schitterende dag: zon en blauwe lucht. We gaan terug naar Karakorum. Onderweg filmpjes en foto's gemaakt in de vallei vlakbij de rivier. De bergen rond de vallei zijn wit van de sneeuw van de vorige dag. We rijden naar een paar gers toe als decor voor onze beeldende bezigheden. De mensen wilden zelf niet gefotografeerd worden, maar doen verder niet moeilijk. Voor het eerst de walkie-talkies gebruikt. Na de lunch op zoek naar een geschikte vlakte om luchtopnamen met de droon van de auto door het landschap te maken. Kost heel veel tijd omdat droontechnologie toch nog heel complex is. Na het wisselen van de hoofdaccu schiet de droon er bij de start als een komeet vandoor. Hij is onbestuurbaar. Is hij niet goed geïnitialiseerd met de GPS coordinaten? Of is het een fabrieksfout? Droon op de grond gezet met harde landing. Daarbij is een arm licht ontzet. De propellor schampt de body. Jammer, voorlopig geen droonopnamen.
Na deze teleurstelling rijden we door naar het klooster van Karakorum en parkeren de auto bij de ingang. Het is al laat in de middag zodat we het bezoek tot morgen uitstellen. Wat een verschil met het klooster van Shank. Tientallen monniken die hier door de poort heen en weer gaan. Talloze gelovigen en buiten een hele rij souvenirkraampjes.
's Avonds wordt er op de autodeur geklopt. Het is de Hongaar. Hij heeft vandaag 120 km per fiets afgelegd. Hij vraagt of we weten waar de twee Engelse fietsers gebleven zijn. We zijn ze aan het einde van de middag op de weg gepasseerd. Maar waar ze nu zijn weten wij ook niet. Het gaspeil loopt vervaarlijk terug naar 1/8 vulling. 's Avonds wederom geen kachel aangedaan. Extra truien en jassen aan.

05-10-2014.
Zwaar bewolkt. Klooster bekeken. Eerst een rondgang langs de buitenmuur. Deze bestaat uit 108 stupa's die allen verbonden zijn door één doorlopende muur. Elke zijde is gauw zo'n 100 meter lang. De stenen van de tempel zijn naar verluid afkomstig uit de resten van de middeleeuwse stad Karakorum, die door de zoon van Dsengis khan werd gesticht. De stad werd rond 1500 verwoest. Het is een indrukwekkend complex. Net als het klooster van Shank is het klooster van Karakorum één van de weinigen die in de jaren 30 door de communisten ten dele gespaard is. Dat geldt voor het bouwsel maar niet voor de toenmalige bewoners. Vele tienduizenden werden afgevoerd naar Siberië. Van deze monniken is daarna nooit meer iets vernomen. Voor degenen die niet naar de strafkampen gingen was het lot nog harder. Ze werden ter plekke vermoord.
Aan het einde van de ochtend gaan we richting Ulaan Bator. Dat is een kleine 400 km over een asfaltweg met veel gaten en hobbels. Door wegwerkzaamheden moet je ook grote stukken over de piste. Het begint op te klaren. We hebben niet echt een plan. Als we na 100 km grote zandduinen zien, besluiten we op verkenning uit te gaan. Het heet hier Mongul Els. Er staan verscheidene gers. Naast paarden, koeien, geiten en schapen zien we schiterende Bactrische kamelen. Voor een paar euro maakt Harry een tochtje per kameel door de zandduinen. Zijn gids is een meisje van een jaar of tien. Ze leidt de kameel door het zand. Bactrische kamelen hebben een heerlijke vacht. Als je tussen de 2 bulten plaats neemt lijkt het net alsof je tussen twee ruwwollen dekens ingeklemd zit. Het is prachtig weer geworden. We zetten voor het eerst sinds tijden weer eens de stoelen buiten. Tegen de avond worden de koeien gemolken op typisch Mongoolse wijze. Eerst mag het kalf even bij de moeder om de melkproductie op gang te brengen. Daarna tapt de boerin een paar liter af. Tot slot mag het kalf de uier geheel leeg zuigen. Die nacht kamperen we tussen de gers. Koude nacht zonder verwarming maar schitterende sterrenhemel.

06-10-2014.
Wakker om een uur of zeven. De zon komt op in een wolkenloze lucht en verwarmt mens, dier en auto. Buiten is het een drukte van belang met al die kuddes. Het is een pastorale omgeving. De kamelen die 's nachts hebben gegraasd worden terug naar de ger gebracht. De geiten en schapen worden naar verre weiden geleid. Meestal gaat de herder te paard, soms per kameel maar vaker nog per brommer. De meeste dieren zijn vrij mak en volgen trouw de leider van de kudde. Soms gaan er dieren vandoor en verlaten de kudde. In dat geval worden ze gevangen. In het Wilde Westen vingen cowboys dieren middels een lasso. Hier gebeurt het via een lange stok waar aan het uiteinde een grote strop zit. Het is een vermakelijk gezicht om te zien hoe behendig deze Mongoolse cowboys de dieren weten te strikken.
Na het ontbijt trekken we verder de vallei in om foto's en filmpjes te maken. De zon is heerlijk warm. Dat is een van de kenmerken van Mongolië: de grote klimaatcontrasten. Een paar dagen geleden vroor het 8 graden met een snoeiharde wind. De gevoelstemperatuur leek wel 20 graden onder nul. Nu, met een graadje of twaalf, zonder wind en met een warme zon aan een stralend blauwe hemel, voelt het compleet zomers aan.
Aan het einde van de ochtend gaat het betrekken. We rijden richting Ulaan Bator. De tocht verloopt vlot. We stoppen rond vijf uur in de middag zo'n 50 km voor de stad bij een vervallen en verlaten wegrestaurant. Het is guur. 's Nachts regent het een beetje.

13-10-2014.
Naar het klooster Khamaryn Khiid. De kaart zegt een piste van ruim 30 km. We gaan op weg onder het voornemen dat als de piste te slecht wordt, we terugkeren. Maar de weg blijkt een net aangelegde asfalt streep te zijn. Met een vaartje van 90 km vliegen we naar het klooster. Klooster is recent herbouwd, niets bijzonders. Het landschap is echter fantastisch. Donkerrode rotsformaties afgewisseld met geelgroene ronde heuveltjes. Het doet aan Capadocia denken. Een vallei met een 5-tal grotten waar rond 1850 monniken mediteerden. Afgezien van wat Mongoolse pelgrims zijn wij de enigen. Terug naar de hoofdweg Als we daar om circa 14.30 uur aankomen zien we twee campers (Fiat Ducato en Range Rover 4wd) voorbij rijden. Dat moeten onze medereizigers zijn. We rijden  er achter aan. Als ze bij een benzinestation stoppen, blijken  het inderdaad de Fransen en Spaanse familie te zijn. We maken vluchtig kennis en spreken af om gezamenlijk naar de zandduinen te rijden.
Deze blijken  nog niet zo makkelijk te vinden. Uiteindelijk slaan we een piste in. Als we na een uur hobbelen stoppen, liggen de duinen vlakbij. We overnachten in de Gobi-woestijn. Nadere kennismaking in auto van David, de Fransman met heerlijk Turks wijntje. Ze zijn al 2.5 jaar onderweg. van Canada waar ze gewerkt hadden door Noord, Midden en Zuid Amerika. Gaan nu door China en dan naar Bali. Vandaar terug naar Frankrijk. Jon, de Spanjaard, is net als wij ook op 1 juli gestart. Gaat dik een jaar. Zo te zien hebben we het getroffen met onze medereizigers.