Peru: enkele hoogtepunten.

15 januari 2019 - Quito, Ecuador

Beste allemaal,

Peru: enkele hoogtepunten
Als het gaat over de vroegere beschavingen van Peru zullen de meeste mensen denken aan de Inca’s. Over de oudere culturen van dit land is veel minder bekend. De hooglanden en de kust van Peru waren echter al vanaf ca 8000 v.C. bewoond. Vanaf ca 2500 v.C. zijn er sporen van nederzettingen gevonden, vooral aan de kust en in de valleien langs de rivieren die van oost naar west het land doorsnijden. De Inca’s en de Spanjaarden lieten veel zichtbare bouwwerken na en over hen is het  nodige geschreven. Het onderzoek naar de oudere beschavingen is nog in volle gang. Regelmatig worden er nieuwe vondsten gedaan. Tijdens onze reis door Peru hebben we meerdere sites bezocht uit verschillende periodes. Hierbij een kleine selectie.

Oude beschavingen:Caral
Op weg naar Caral de oudste stad van de Amerika'sVoorbij Lima nemen we een afslag naar Caral. Dit staat bekend als de oudste stad van de Amerika’s (2500 BC). De weg er naar toe is prachtig. Een kaal landschap met hoge bergen. Halverwege worden we tegengehouden bij een soort controlepost. We moeten ons registreren en de auto wordt met een spuit helemaal ontsmet. De man vertelt dat dit is vanwege de kippenfarms hier in de vallei. Inderdaad hadden we ons al afgevraagd waar die  lage gebouwen met witte daken voor waren. Nu kunnen we hier en daar ook een silo onderscheiden. Rijdend richting Caral vragen we ons af hoe hier ooit iemand heeft kunnen wonen.  Het is zo droog en er groeit nauwelijks wat. We veronderstellen dat we later een oase of iets dergelijks zullen zien en dat blijkt ook het geval. Caral ligt boven een brede, groene, vruchtbare vallei en ligt er verlaten bij. Wij worden opgemerkt door een bewaker die vertelt dat we hier niet mogen blijven. De site is nu gesloten. Gaat morgen om 9 uur weer open. Wel kunnen we kamperen bij het huis van de archeologen.

CaralDe volgende dag zijn we om 9 uur present maar het duurt nog zeker een uur voor de verkoopster van de kaartjes komt. We hebben een verplichte gids, een vrij slome jongen die vooral opleest wat er op de informatieborden staat. Caral staat bekend als de oudste stad, maar in feite zijn er veel meer oude nederzettingen gevonden waarvan sommigen zelfs nog ouder. Caral is waarschijnlijk wel de grootste en ook de meest onderzochte opgraving. De stad bestaat uit een aantal piramides rond een groot plein. De opgravingen, gestart in 1996 duren nog steeds voort. Ook vandaag zijn er op diverse plekken mensen bezig. Eigenlijk is er niet eens zo veel te zien, maar het is vooral fascinerend dat dit de oudste stad is van de nieuwe wereld. Er woonden hier meer dan 3000  mensen. De mensen verbouwden katoen, bonen, pepers, verzamelden fruit en leefden van de visvangst. Over land en langs de rivier had de stad verbindingen met andere nederzettingen in de regio.

Oude beschavingen: de Moche cultuur
In Trujillo bezoeken we de Huaca del Sol y la Luna (de tempel van de zon en de maan). Deze tempels werden gebouwd in de eerste eeuw na Chr. en behoren tot de cultuur van de Moche. De Moche bewoonde een gebied van ca 400 km in het noorden van Peru vanaf ca 100 n.C. tot 750 n.C. Het was een hiërarchische samenleving die bestond uit 4 lagen. Allereerst de priesters die het hoogste gezag vormden. Daarna kwamen de gespecialiseerde ambachtslieden die zich bezig hielden met de vervaardiging van sieraden en cultusvoorwerpen, vervolgens de landbouwers en vissers en tot slot de slaven en krijgsgevangenen. De economie was volledig gebaseerd op de landbouw. Ze hadden een vernuftig irrigatiesysteem en maakten al gebruik van vogelmest.
De priesters hadden een grote macht over de bevoDe Tempel van de Maan en de Zon van de Mochelking. Om de goden gunstig te stemmen hielden ze regelmatig ceremonies met rituelen. Daarbij werden de verliezers van een man tot man gevecht geofferd. Dat kon op verschillende manieren. Hier in deze tempel werd hun keel  doorgesneden, daarna werden ze onthoofd, hun ledematen werden geamputeerd en vervolgens werden ze in stukken gehakt en  gevoerd aan de vogels. Al deze martelingen zijn te zien op de muurschilderingen die zijn gevonden in de tempel van de maan. Ook is Ai Apaec ‘’de grote vernietiger’’  te zien met in de ene hand een zwaard en in de andere hand een afgehouwen hoofd. Men gaat er van uit dat de tempel van de zon een administratief centrum was en de tempel van de maan het religieuze complex. Daartussen waren een Plaza en de huizen van de ambachtslieden die een groot aanzien hadden. Vooral de portretvazen van de Moche zijn van een hoge kwaliteit. Ze zijn vaak realistisch en zeer verfijnd.

De Moche bouwden hun tempels in vele lagen. Ze gebruikten daarvoor adobe stenen van   verschillende grootte die ze haaks op elkaar legden zodat ze voldoende stevigheid hadden om een aardbeving te doorstaan. Eens in de 100 jaar werd de oude tempel vervangen door een nieuwe die om de oude heen werd gebouwd. Net als de Russische poppetjes. Er werden nieuwe muren gemaakt en de tussenliggende ruimte werd gevuld met zand. In de tempel van de maan waren 5 lagen uitgegraven. Men vermoedt dat er nog meer lagen zijn.

Señora de Cao (replica)Ongeveer 100 km ten noorden van Trujillio bij een klein dorpje bevindt zich het museum van de Señora de Cao.  De Señora is in 2005 opgegraven in één van de tempels. Het is de mummie van een hoge priesteres uit de Moche cultuur. Tot dan toe werd gedacht dat er alleen maar manlijke priesters waren. Wie deze Señora (tussen de 20 en 25 jaar, hoogst waarschijnlijk gestorven ten gevolge van complicaties bij een bevalling) was, blijft vooralsnog de vraag. Dat ze in aanzien stond, is zeker, gezien haar kleding, sieraden en de vele kostbaarheden en voorwerpen van goud, zilver en koper die met haar begraven zijn. Ook hier weer prachtig, verfijnd aardewerk. Dat de tempels niet eerder zijn ontdekt komt waarschijnlijk door de bouw van de tempels (de vele lagen, nieuwe tempel gebouwd op oude en volledig afgesloten met zand en stenen) het droge klimaat en de onherbergzaamheid van de streek. Overigens was de plaats waar zij is gevonden niet onbekend. De Spanjaarden hadden vlak bij de tempel een kerk gebouwd en in deze omgeving werden er al duizenden jaren tot in de 60er jaren van de vorige eeuw sjamaanse rituelen uitgevoerd.

Señor van Sipan (replica)We rijden verder noordwaarts om daar het museum van de Señor de Sipan te bezoeken. Ook dit museum is`` zeer de moeite waard. De plaats waar het graf van de Señor is gevonden ligt 30 kilometer verderop in de bergen. Het museum is zo ingericht dat je begint op de 4e verdieping en vandaar naar beneden gaat. Je volgt daarmee de werkwijze van de archeologen bij de opgraving. Ook hier weer diverse lagen en verdiepingen. De heer van Sipan was een Moche heerser uit de 3e eeuw n.C.  In 1987 vonden plunderaars diverse gouden objecten. Door onderlinge meningsverschillen werd de politie gewaarschuwd die een inval deed. Daarna gingen archeologen aan het werk. Later werden er nog 14 andere tombes gevonden. De juwelen en ornamenten die op de mummie werden gevonden wijzen er op dat de señor een priester van de hoogste rang was. De meeste ornamenten zijn van goud, zilver, koper en half-edelsteen. Samen met de Señor van Sipan zijn 6 andere mensen begraven: 3 jonge vrouwen in ceremoniële kleding , 2 mannen en een kind. Ook werden de resten van een bewaker gevonden die in een hoge nis zit, de resten van een hond (waarschijnlijk de lievelingshond van de señor) en 2 lama's. De 2 soldaten hadden geamputeerde voeten om te voorkomen dat ze weg zouden lopen. Keramiek van de MocheDe belangrijkste priester na de Señor werd in een zijtunnel begraven zodat deze hem zelfs na zijn dood nog kon bedienen. Daarnaast werden er in het graf 451 ceremoniële items en offergaven gevonden, het één nog mooier uitgevoerd dan het andere. Bijzonder vonden wij de mondkappen (een soort grote snorren) die de tanden moesten bedekken. Deze waren bedoeld om de menselijke trekken te verbergen. Ook zien we heel fraaie oorringen die met een grote plug door de oorlellen werden gestoken en een soort brede kragen gemaakt van minuscuul kleine kraaltjes (van zachte steen of schelpen). Het moet jaren werk zijn geweest om deze te maken. Al deze dingen zijn in het museum te bewonderen. Daar ligt ook de mummie en van boven af kun je zo in de graftombe kijken. Helaas was het niet toegestaan om foto's te maken. Bij de ingang werden we zorgvuldig gecontroleerd.

Nazca
De Nazcalijnen zijn al langere tijd beroemd. Het zijn tekeningen in het zand van tientallen figuren van dieren, honderden geometrische vormen en duizenden lijnen. Ze dateren vanaf 200 jaar n.C.  Ze zijn zo goed bewaard gebleven omdat het hier een van de droogste gebieden van de aarde is en er nauwelijks wind is. Ze bestrijken een gebied van ruim 500 vierkante kilometers. Je kunt ze niet vanaf de grond zien en dat heeft tot veel speculatie geleid. Voor wie zijn de figuren bedoeld, voor de goden, voor buitenaardse kosmonauten of is het een wiskundige kalender? Vanuit het vliegtuig hebben we een aantal foto’s gemaakt. Quizje: op de volgende foto’s zie je in willekeurige volgorde de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut, de spin. Kan jij ze ontdekken? (Dubbelklik de foto. Als je niet kunt zoomen in de browser gebruik dan een loep.)

 Quiz: Ontdek de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut of de spin in deze foto Quiz: Ontdek de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut of de spin in deze fotoQuiz: Ontdek de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut of de spin in deze foto

Quiz: Ontdek de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut of de spin in deze foto Quiz: Ontdek de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut of de spin in deze foto Quiz: Ontdek de aap, de kolibrie, de condor, de hond, de astronaut of de spin in deze foto

Zuid Peru
Onze eerste indrukken van Peru: landelijk, kleinschalig met afgebakende bouwlandjes en veel schapen en koeien, het doet een beetje denken aan Nederland voor de ruilverkaveling. Lage huizen, de oude met adobe muren en riet, de nieuwe vaak met golfplaten daken. Er zijn erg veel verkeersdrempels op de weg, meestal  aangegeven met een bord maar lang niet altijd. We maken een flinke smak bij een niet aangegeven drempel  ergens buiten het dorp waar je 50 mag rijden. Daarna letten we extra goed op. Grappig zijn de vele tuktuks, zowel in de stad als op het platteland. In het zuiden zijn veel groene bergen, het landschap ziet er fris uit, met in de valleien kleine dorpen.

Peruaanse verkiezingen, aparte kandidaatWe rijden daar heen naar het plaatsje Llachon op het schiereiland in het noorden van het Titicacameer.  We passeren een strandje met locals. Het is vandaag zaterdag dus de mensen hebben vrij. Veel jongelui. Op de huizen staan vaak politieke leuzen, de namen van de favorieten in vrolijke kleuren geschilderd. Sommige kandidaten hebben opmerkelijke namen zoals Pepe Hitler of Juan Lenin. We zien een man die zijn land bewerkt met de ploeg. De vrouwen hier dragen kleurrijke hoeden. Het zijn een soort kleedjes met aan beide kanten van het hoofd een pompoen. We  wandelen op ons gemak door het dorp en daarna via een smal pad naar het strand. Op het strand groeien aardappelen. In de verte zitten twee vrouwen die de schapen hoeden. De één spint wol en de ander naait aan een fel groen jasje. Het is een pastoraal tafereel.

ParacasRichting noordwaarts volgen we een groot deel van de Pan America Highway die overwegend de kust volgt. Op een aantal stranden na in het noorden van Peru is de kust nogal saai en oninteressant. Heel vlak en zanderig. Ook hangt er vaak een dichte mist. Een nogal troosteloos landschap. Een uitzondering is Nationaal Park Paracas. Het is een heel aparte omgeving. Een soort Sahara landschap aan de kust bestaand uit alleen maar zand en rotsen. We zien bijzondere rotssculpturen in fraaie kleuren. We overnachten bij een haventje. Er zijn veel  vogels o.a. meeuwen en pelikanen. 's Avonds is het er een drukte van belang met het lossen van de vis. Het valt op dat ook veel vrouwen hierbij helpen. We hadden hier eigenlijk vis willen eten, maar het restaurantje is ' s avonds dicht. Dus maken we ons eigen kipgerecht klaar. Ook lekker!

Cuzco en de heilige vallei
KathedraalWij zijn niet zo van die stadsliefhebbers maar Cuzco bevalt ons erg goed. Het is een hele mooie stad. Het was de hoofdstad van het Incarijk. Oorspronkelijk is het door de negende Inca gebouwd in de vorm van een poema. Inmiddels is de stad uitgebreid over meerdere heuvels en is van de vorm van de poema niet veel meer te herkennen. Er zijn nog verschillende gebouwen uit de Inca tijd, maar vooral veel koloniale gebouwen uit de Spaanse tijd. Het hoofdplein is een juweeltje. Er zijn vele kerken en leuke musea over de geschiedenis van de stad en de Inca's. De kathedraal is indrukwekkend. We hebben nog nooit zo veel zilver, goud en monumentale schilderijen gezien in een kerk. De Spanjaarden bouwden hun gebouwen vaak op de fundamenten van de vroegere Inca bouwwerken. Ook gebruikten ze het zilver en goud van de Inca's om hun eigen huizen en kerken te verfraaien.

MorayEven buiten Cuzco begint de heilige vallei. Voor de Inca’s was deze vallei belangrijk vanwege het klimaat en omdat er meerdere rivieren in uitmonden. Het gebied is heel vruchtbaar en geschikt voor de landbouw. De mais die er vandaag de dag wordt verbouwd, behoort nog altijd tot de beste van het land. Het fort dat Cuzco moest beschermen ligt op een heuvel. Interessant zijn de zigzagmuren die de tanden van de poema verbeelden. De steenblokken die zijn gebruikt voor de bouw van de muur zijn gigantisch groot. Ze sluiten naadloos op elkaar aan. Er is geen vulmiddel gebruikt. Je kunt je haast niet voorstellen hoe de Inca's dit voor elkaar hebben gekregen. Het getuigt van groot vakmanschap. De ruïnes bij  Moray  verder de vallei in, zijn heel bijzonder. Op een hoogte van 3500 meter zijn in een ronde kom  cirkelvormige terrassen aangelegd. Door het hoogteverschil is het op het laagste gedeelte warmer dan daarboven.  Warmte minnende gewassen werden op de onderste terrassen geplant. Gewassen die beter tegen de kou konden hogerop. Ingenieus. Jammer dat er nu op de terrassen alleen gras groeit en niet de oorspronkelijke beplanting.

De Peruaanse Andes
We rijden door de Andes. In de verte zien we hoge sneeuwbergen helaas voor een groot deel in de wolken. De Cordillera Blanca is een van de hoogste bergketens ter wereld met toppen boven de 6500 meter hoog. De hoogste berg van Peru (6768 meter) zien we af en toe even uit de wolken komen, maar meer is het niet. Erg jammer.

Tunnel op één baans wegAls we de volgende dag opstaan, is er een blauwe lucht. We vervolgen onze weg naar de Canon del Pato, de kloof van de eenden. In deze kloof komen de Cordillera Blanco en Negro (de twee bergketens van de Peruaanse Andes) bij elkaar tot op slechts 15 meter. We hadden gelezen dat het een heel mooie route is met diepe afgronden, maar dat het zo eng zou zijn hadden we niet gedacht. De weg is heel smal en er is maar ruimte voor 1 auto (één baans). Er zijn 54 tunnels, met weinig licht en soms toch wel 100 meter lang. De kant van de weg is brokkelig en de afgrond is gigantisch diep. En we rijden aan de kant van de afgrond. Naar verluid is deze op sommige plekken 1000 meter diep. We durfden nauwelijks te kijken. Het was doodeng. Vooral de gedachte dat er een tegenligger, bijv een vrachtwagen of een bus zou komen op een slecht moment bijv in een tunnel of in een bocht, was benauwend.  En je kunt niet meer keren, je moet wel door. Het lot was ons gunstig gezind. We hadden hooguit 15 tegenliggers, geen bus en geen vrachtwagen op plekken waar het mogelijk was om te passeren. We overnachten in een gehucht aan het einde van de kloof. We zetten de auto tegenover de politiepost, die de hele nacht open was voor controles.

DOnderweg hoog boven de valleie volgende dag  nemen we de N-100 richting noorden door de Tablachaya Canyon. Het begin van de kloof ligt op zo’n 500 meter. Grandioze rotsformaties, spectaculair uitzicht  en surrealistische kleuren. Wederom erg hoog en steil. Veel gaten in de weg. En .. één baans. Hier rijden wel bussen en vrachtwagens. Passeren is elke keer een heidense klus. Zolang je aan de rotskant rijdt is het nog wel te doen, maar de kant van de afgrond is echt niet fijn. Het zweet breekt ons uit en er lijkt maar geen eind aan die weg te komen. Bij elke bocht die we omgaan, zien we de weg nog hoger klimmen.  En de afgrond wordt alleen maar dieper. Waar zijn we vredesnaam mee bezig? Eindelijk bereiken we het dorp Pallasca op 4000 meter. Een erg leuk, mooi plaatsje. Heel verzorgd, schoon plein en beschilderde kerk. Witte huizen, met blauw geschilderde balkonnetjes en deuren. Soort buxusboompjes in vorm geknipt en versierd met kerstcadeaus. Bizar, ineens zo'n ander wereld. Hier zouden we wel willen blijven.

We besluiten om van hier de N3 te nemen omdat we verwachten dat deze weg wat breder is en meer de dalen zal volgen. Dat blijkt echter niet het geval. Wel gaat de weg door een heel ander soort landschap. Eerst gaan we door eDorp Taucaen soort tropisch bos, daarna groene bergen met veel dorpjes en bouwland. Maar we blijven hoog (ca 3500 meter), de weg blijft steil en diep en smal. Bij sommige bochten heb je geen idee wat je aan de andere kant kan verwachten. Redelijk ripio (gravel) en  minder verkeer. In ieder geval geen bussen. We volgen de hellingen van de bergen en maken daarbij grote omwegen. Omdat we in ieder geval niet in het donker willen rijden, stoppen we voortijdig in Tauca. Dit blijkt een nog leuker dorp dan Pallasca. Een mooie beschilderde kerk en klokkentoren, een gezellig plein met een verlichte kerststal en andere versieringen. Op het plein is het een drukte van belang. De mensen zijn in de kerstsfeer. Bij de kerk komen kinderen samen en zingen liedjes. Op de hoek van de straat waar onze auto staat worden kerstpakketten uitgedeeld. De mensen hier zijn erg vriendelijk. Als we een wandelingetje maken, wenst iedereen ons goedendag, ook de kinderen. Het enige restaurant  in het dorp is niet open maar we kunnen er wel empanadas (een soort broodjes/pizza’s) en koffie krijgen. Bekaf na de rit van vandaag duiken we al vroeg de slaapzak in.

Van Tauca is het de volgende dag een lange afdaling naar beneden, van 4000 meter naar zeeniveau. Maar de weg is geasfalteerd, redelijk breed, wel met veel bochten. We rijden naar de kust. Heel even, maar dat duurt niet lang, zijn we blij met de eentonige saaiheid van de kustweg.

Foto’s

5 Reacties

  1. Rob:
    17 januari 2019
    Dat is wel heel andere koffie dan onze modderige geschiedenis hier... Blijf vooral veilig op de (enkelbaans) wegen, zou ik idd adviseren. De beelden zijn de moeite waard!
  2. Ans Baart:
    17 januari 2019
    Heerlijk jullie verhaal weer te lezen en de mooie beelden te zien!
  3. Henny&Alex:
    27 januari 2019
    Harry&Marleen, heb jullie tocht op de kaart gevolgd; geweldig!
    Henny&ik voelen ons na lezing van verslag wel wat mutserig.
    Rijdt veilig!
  4. Henny Fitié:
    27 januari 2019
    Hallo jongens,
    Alex voelt zich misschien mutserig maar ik heb er geen last van!!!!
    Kreeg wel een beetje de kriebels in mijn lijf bij het lezen van die vreselijk enge tocht, hoop jullie wel weer heel en gezond te ontmoeten in het voorjaar.
    Het blijven prachtige, indrukwekkende verhalen en foto’s.
    Heel veel plezier op jullie verdere tocht 🚌⛰🙋🏼💋
  5. A.M. Fernhout:
    17 februari 2019
    Weer een heel boeiend verslag. Hebben jullie het hotel nog gevonden in Trujillo Peru, waar jullie destijds abusievelijk een kamer hadden geboekt?
    Op weg naar Trujillo Spanje!
    Nog een hele mooie reis toegewenst.
    Ab Fernhout.