Patagonië

13 februari 2018 - Punta Arenas, Chili

Beste allemaal,

Ruta Austral Plus
De afgelopen weken hebben we met Rogier en Rowan de Ruta Austral Plus gereden. We zijn gestart in Puerto Varas en het eindpunt was Punto Arenas, tegenover Vuurland. De weg gaat door Patagonië in Chili maar er zijn ook grote stukken die door Argentinië lopen. In 3 weken tijd zijn we 4 keer de grens tussen beide landen gepasseerd. Op Rogier's kilometerteller stond de wijzer op 4200 km. Wij reden een kleine 1000 kilometer minder. De Ruta Austral Plus wordt gezien als één van de mooiste routes van de wereld. Wij kunnen dat onderschrijven. In ieder geval geldt dit voor de wegen die wij gereden hebben.

Op weg naar Puerto Rio TranguilloDe natuur is overweldigend. Schitterende landschappen rijgen zich aaneen. Het één is nog mooier, fraaier, prachtiger dan het andere. Ons dagboek staat vol superlatieven. Elk landschap is weer anders. Maar soms meen je iets te herkennen, wat je al eerder zag. Dan heel onverwacht verschijnt er weer een heel nieuw vergezicht. Kale rotsen, witte bergen, blauwe meren, grillige pieken, gletsjers, groene weiden. Het gaat maar door. We kennen geen streek met zoveel natuurschoon. Elke dag was een feest. Een bombardement van indrukken. Duizenden kilometers en geen enkel saai stuk, zelfs de pampa's niet vanwege de fantastische luchten en de wilde dieren. En die zijn hier in Patagonië in overvloed: vosjes, kleine struisvogels, lama's, condors, roofvogels, gordeldieren, etc.
De weg was redelijk tot goed. Ongeveer driekwart van de route is asfalt. Het overige deel is ripio (gravel). Sommige stukken daarvan waren slecht (wasbord en grind).

Natuurgeweld
Landschap jaren na vulkaanuitbarstingNaast al het natuurschoon hebben we ook het geweld van de natuur ervaren. Bij de eerste grensovergang naat Argentinië bijvoorbeeld. In het niemandsland komen we terecht in een spooklandschap van dode bomen. Niet alleen de vulkanen maar ook de bomen en struiken zijn bedekt met een grijze as. In 2008 is hier een vulkaanuitbarsting geweest. Zelfs in een stad honderd kilometer verder lag een laag as van meer dan 30 cm.

Een paar dagen later zien we opnieuw de kracht van de natuur. We passeren een plaatsje dat voor een groot deel door een modderstroom is weggevaagd. Kapotte gebouwen. De hele weg is verdwenen. Verspreid over wat eens het dorp was, liggen takken, soms zelfs hele bomen. Huisraad, stukken hout, lappen en kleding zwerven in het rond.  De huizen die nog overeind staan, zijn verlaten. Even verderop ligt een boot, aangeleund tegen een gedeukte auto. Het gebeurde 2 maanden geleden in de nacht. De aardverschuiving overviel de mensen in het dorp. Er waren 18 doden. Nu heerst er stilte. Militairen houden een oogje in het zeil. Een groot deel van de kust is onbereikbaar geworden. Er is een veerboot ingezet om mensen en auto's te vervoeren. Wij konden gelukkig om de ravage heen rijden.

De gletsjer van Lago Leonas.
Gletsjer LeonasDe kracht van de natuur kwamen we ook tegen toen we een uitstapje naar een gletsjer maakten. In een 4x4 truck rijden we over een hobbelige weg vol kuilen. Na een klein uur houdt de weg op. Van hieraf moeten we verder te voet naar het meer van Leonas. Daar wacht een bootje dat ons naar de gletsjer zal brengen. We worden begeleid door 2 gidsen. Heen en terug is het bijna 19 km, ongeveer 6 uur lopen. Het pad volgt de rivier. We passeren diverse bruggetjes en boomstammen. In het middenstuk klimt het pad omhoog langs een steile afgrond. Af en toe moet je klauteren. De takken van de bomen geven daarbij houvast.
Heel irritant zijn de vele muskieten en een soort dazen, grote vliegen die bijten (en niet steken). We moeten voortdurend om ons heen slaan om de etters van ons af te houden. Niet aan gedacht om Deet mee te nemen, niet aan gedacht om lichte kleding aan te doen. Heel dom. Dus we stikken nu van de bulten. Maar al deze ontberingen leveren ons wel wat op. De gletsjer is fenomenaal. Met de boot varen we er vlak langs. We horen de gletsjer kraken en we zien hoe grote brokken ijs afbreken en in het meer verdwijnen.
ToostDe gidsen hebben een lekkere lunch klaargezet met whisky en wijn. "Als je bij de gletsjer whisky drinkt, kom je terug". Het bijzondere van deze tocht is dat wij hier helemaal alleen zijn. Alleen met de gletsjer. De terugtocht was pittig, er lijkt geen eind aan te komen, maar we hebben het gehaald.

Grenzen
De natuur trekt geen grenzen, mensen wel. En om die grenzen te bewaken tegen ongewenste import en export heeft men de douane uitgevonden. En die hebben allerlei regeltjes over wat je wel en niet het land binnen mag brengen. Aan het gehannes met de papieren van de auto zijn we zo langzamerhand wel gewend. Maar Argentinië en vooral Chili hebben ook een soort fruitdouane. En dat was nieuw voor ons.
Grens Chili-ArgentinieJe mag bepaalde verse producten niet invoeren. No fruta y verdura, no carne etc. Salami mag niet, maar ham weer wel. Bij elke grensovergang met name Chili in, worden de auto's grondig gecontroleerd. Vooral de koelboxen worden onderworpen aan een strenge inspectie. Bij een eerdere controle hebben Rogier en Rowan ter plekke hun bananen opgepeuzeld omdat ze anders in de vuilnisbak zouden belanden. Tot nu toe zijn wij de dans ontsprongen. De auto werd grondig geïnspecteerd, maar de koelkast werd telkens overgeslagen (!!). De laatste keer waren wij echter ook de klos. De hele voorraad eten voor een paar dagen wordt geconfisqueerd. Ook de pruimen die we nota bene in Chili hebben gekocht, worden meegenomen. We krijgen een waarschuwing. We zijn in overtreding en ze kunnen ons een boete geven. De hoogte hiervan is niet mis. Per stuk geldt een boete van 300 dollar. Als ze vervelend hadden willen doen, zou dat ons 4500 dollar hebben gekost.

Na 3 weken vliegen Rogier en Rowan terug naar Nederland. En wij gaan verder naar Vuurland.
 
Hittegolf in Vuurland.
ScheepswrakkenWe zitten in een taxi. Marleen heeft 2 truien aan. Harry draagt thermisch ondergoed. "Calor" zegt de taxichauffeur. "Heet". En hij wist zich het zweet van het voorhoofd. We moeten er om lachen want het is zeker niet warmer dan 20 graden. Maar voor Vuurlandse begrippen is het een warme dag. De zon schijnt en ook de ijzige, keiharde wind houdt zich koest voor een paar uur.
Een dag eerder zijn we de beroemde straat van Magellaan over gestoken. In 1520 werd deze doorsteek van de Atlantische naar de Stille Oceaan gevonden. Voor het eerst kon men nu rond de wereld zeilen. De straat is zeer onstuimig met woeste golven en stormachtige winden. De doorsteek loopt grillig tussen allerlei eilanden door en is zeer moeilijk te bevaren. Toen Magellaan de straat doorkruiste zag hij rook op het land. Vuurtjes van de indianen. En zo kwam het eiland aan zijn naam: Vuurland.
Op het smalste punt van de straat vaart een pont die je in een half uurtje van het vaste land naar eiland vaart. De noordkant van het eiland is vrij vlak. Er groeit geen boom. Alleen laag gras. Ideaal voor schapen. Verder naar het zuiden begint het landschap te glooien en tekenen de bergen zich af aan de horizon.

Autopech
AutopechHet eerste deel van de rit verloopt moeizaam. Op de grens tussen Chili en Argentinië (het eiland is gedeeld) valt de stuurbekrachtiging uit. Nadere inspectie leert dat het oliereservoir kapot is. Er druipt olie op de grond en er bungelt een slangetje. Ook de V-snaar ziet er nogal rafelig uit. Vermoedelijk is de schade veroorzaakt door een opspringende steen. Op steenslag wegen is dat onvermijdelijk en meestal zonder gevolg. Maar nu niet dus.
Het eerste grotere stadje is Rio Grande dat 80 km verder ligt. We rijden er heen. Het sturen gaat ontzettend zwaar. Bij scherpe bochten moet je echt aan het stuur trekken om de auto de bocht door te krijgen. Op rechte stukken is het vooral de wind die parten speelt. De Sprinter is nogal windgevoelig. En met vlagerige zijwinden tot wel 100 km vergt het heel wat inspanning om hem netjes op de smalle weg te houden. Als we Rio Grande binnen rijden realiseren we ons dat het zaterdag is. De kans op reparatie lijkt klein. De Mercedes garage is inderdaad gesloten. We vragen bij de naast liggende spuiterij wanneer de garage opengaat. Maandag weer. Maar zegt de man, wacht even, misschien weet ik wel iemand die kan helpen. Hij verdwijnt en komt even later terug met een monteur, dik onder de olie en het vet. Hij is Mercedes monteur en werkt nu voor zichzelf. We bekijken de schade. De pot en de V-snaar moeten vervangen worden. En nu hebben we echt geluk. Hij blijkt precies de pot van het juiste type en nummer in voorraad te hebben. En hij is bereid om ons gelijk te helpen. We spreken een bedrag in US dollars af en de man gaat meteen aan de slag. Drie uur later zitten we weer op de weg na de monteur hartelijk bedankt te hebben.

Grillig klimaat
Zuid VuurlandWe rijden een eindje door en stoppen bij een mooi bergmeer. Er is een soort camping geheel opgetrokken uit afvalmateriaal. De eigenaar geeft ons een mooi plekje direct aan het kiezelstrand. Als we aan hem vragen  waar de wind meestal vandaan komt wijst hij naar het westen. Maar zegt hij: "dit is wel Vuurland hè". Anders gezegd, je kunt er geen staat op maken. Het klimaat op Vuurland is notoir grillig. Zelfs in de zomer kan het er sneeuwen. De enige min of meer constanten zijn een lage temperatuur en een ijzige stormachtige wind.
Een paar km verderop is een restaurant. We vragen om een taxi te bellen. Intussen vertelt hij verder over het weer. Volgens hem zijn er maar 5 mooie dagen in het jaar. De andere 360 dagen zijn matig tot slecht. Vooral 's winters is het hier ijzig met temperaturen onder het vriespunt en een stormachtige poolwind. Om warme voeten te houden doen de mensen karton in hun schoenen. Maar vandaag is het een mooie dag.  Als de taxi arriveert, realiseren we ons hoe snel mensen zich aanpassen aan hun leefomgeving. Voor ons is het nog steeds wat frisjes. Maar voor de taxichauffeur is het een kleine hittegolf.

Wat het weer betreft blijven we geluk houden. Gedurende de 6 dagen dat we op Vuurland zijn is er slechts 1 verregend. Op de overige dagen scheen menigmaal de zon al dan niet tussen indrukwekkende wolkenpartijen voortgejaagd door een koude wind.

De weg naar het einde van de wereld
Weg naar het einde van de wereldWe bezoeken de meest zuidelijk stad van de wereld Ushuaia. Een toeristisch oord met grote cruise schepen in de haven die een stukje naar de zuidpool varen. En een internationaal vliegveld dat een niet aflatende stroom toeristen loost. De ligging is prachtig, tussen de bergen aan het einde van de wereld. De sfeer is minder.
Dat kun je niet zeggen van de hobbelweg die naar het oosten gaat. Deze staat bekend als het laatste stukje van de Ruta del Fin del Mundo ofwel de weg naar het einde van de wereld. Door een schitterend landschap kronkelt een onverharde weg naar het meest zuidelijke punt van de bewoonde wereld. We komen deze dag 2 auto s en een paar motorrijders tegen. Het land is opgedeeld over een tweetal boerderijen die elk honderdduizenden schapen bezitten. Het landschap is even grillig als het weer. Soms kaal met zo af een toe een boom die geheel misvormd is door de heersende windrichting. Dan weer bergachtig met bossen waarin bomen van 400 jaar oud rechtop de wacht houden. En in het zuiden natuurlijk het Beaglekanaal, de tweede doorsteek door Zuid Amerika.

Toen we de afslag naar deze weg namen hadden we niet al te veel diesel meer. Volgens onze informatie lag het eindpunt van de weg naar het einde van de wereld 70 km verder. Plus retour en de afstand van 60 km naar het dichts bijzijnde benzinestation maakt 200 km. Dat is bij ons 4 staafjes op de meter. En dat stond er nog precies op. Rijdend door het mooie landschap hielden we de benzine meter niet echt in de gaten. Maar toen we 70 km van de afslag waren begon het brandstof probleem toch wel te kwellen. Moeten we nu doorgaan of niet? Stoppen en omdraaien is wel een hele grote anticlimax. Want stel je voor dat de weg al over 2 km ophoudt. Dan zijn we zo dicht bij ons doel gestrand.
Het einde van de wereld (volgens de weg)Ons optimisme gaf de doorslag. En jawel, bij km 80 kwam de weg tot een einde. In dit geval bij een soort zendmast van de Argentijnse marine. Niet echt heel prozaïsch voor een plek die zich het einde van de wereld noemt.
We klimmen naar beneden, naar het strand. Voor ons het Beagle kanaal, de tweede doorsteek. Aan de overkant Chileense eilanden, wateren en baaien. Sommige hebben bekende namen. Stateneiland, Isla Barneveldt, Nassau baai, Straat Lemaire of Kaap Hoorn. Het zijn de restanten van ons groots maritiem verleden. Ergens daar aan de horizon in het oosten moeten 400 jaar geleden Nederlandse schepen gevaren hebben, die  voor het eerst de meest zuidelijke punt zijn gepasseerd. Dat is kaap Hoorn, vernoemd naar de woonplaats van admiraal Schouten. En 40 jaar later moet daar Hendrick Brouwer gevaren hebben in zijn poging om Chili te veroveren. Je kunt er niet omheen: de plek die men Het einde van de wereld noemt nodigt je uit om onze Nederlandse geschiedenis met trots te overdenken.
[Vanwege slecht Internet kan het corresponderende filmpje niet geüpload worden. Komt later.]

De indianen van Patagonië en Vuurland
Maar dan moet je wel aan de goede kant van de geschiedenis staan. In Patagonië en Vuurland zien we regelmatig mensen met indiaanse trekken, van gemengd bloed. Maar traditionele indiaanse dorpen of gemeenschappen zijn er niet meer. De enige tastbare overblijfselen van de vroegere bewoners zijn de (zwaar beschadigde) grottekeningen. En de vaak poëtisch klinkende namen van dorpen, meren of rivieren. In elke stad is wel een Avenida Lautaro vernoemd naar de heldhaftige indianenleider in de strijd tegen de Spanjaarden. Maar de indianen zelf zijn verdwenen.

Woning familie Braun-MenendezIn Punta Arenas bezoeken we de woning van de rijke familie Braun-Menendez. Het huis was het eerste stenen huis van de stad, in 1903 ontworpen door een Franse architect.  Het interieur van de woning is nog helemaal ingericht in oude stijl. Zelfs naar onze maatstaven is het luxueus.  Een overdadig versierde badkamer met vergulde kranen, een biljarttafel met er boven kroonluchters, een geweldig grote keuken van alle gemakken voorzien en zelfs een centrale verwarming. Het pronkstuk is een radiator met geïntegreerd een kastje om het eten warm te houden. Net als andere pioniers verdiende de familie Braun-Mendenez haar geld met het fokken van schapen (voor de wol) en de jacht op zeehonden (voor de vacht).
De toenemende rijkdom van de kolonisten ging gepaard met de neergang van de indianen. Toen de Europeanen dit deel van het continent bezetten was het snel gebeurd met hen. De volkerenmoord in Vuurland begon eind 18e eeuw. Zeehondenjagers richtten een slachting aan en ontnamen de indianen hun basisvoedsel. In 1879  begonnen de regeringen van Chili en Argentinië een gezamenlijke campagne tegen de indianen in Patagonië. Velen werden vermoord of in reservaten geplaatst.

Geschiedenis van indianen in museumVan oudsher leefden de indianen van de jacht op de guanacos (de kortharige lama's). Met al die omheiningen ging dat niet meer. De indianen die waren verdreven van hun grond richtten nu de aandacht op de schapen, die overal rondliepen. De kolonisten konden dat niet waarderen en beschouwden hen als veedieven. De jacht op de indianen was geopend en de moordpartijen werden steeds groter. Grote buitenlandse ondernemingen  die veebedrijven  controleerden namen huurmoordenaars in de arm. Voor elk indianenhoofd (man, vrouw of kind) werd een beloning uitgereikt. Voor een afgesneden oor kregen de indianenjagers 1 pond sterling, voor inwendige organen die de dood bewezen 2 maal dit bedrag.   

En dat gebeurde allemaal slechts een dikke honderd jaar geleden. In Chili (en in mindere mate Argentinië) is weinig aandacht voor de genocide. Het lijkt een grote doofpot. In de musea is wel veel te zien over de levenswijze, rituelen en gebruiken van de indianen. De pioniers worden neergezet als helden. Maar over de moordpartijen? Mondje dicht.

Foto’s

8 Reacties

  1. Gerson:
    13 februari 2018
    Weer heerlijk avontuurlijk! Mooie foto's. Krijg er zin van. Goed dat Rogier zo handig is met oude busjes repareren. ;-)
  2. Sonja Swartjes:
    14 februari 2018
    Hallo Harry en Marleen,

    Bedankt voor jullie mooie verhalen en schitterende foto,s. Vooral het plaatje van park nacional los glaciares. Schitterend de ijsberg in het water. Veel geniet momenten nog toe gewenst. Groetjes uit Tiel van Sonja uit het THHuis.
  3. Rob:
    14 februari 2018
    Behoorlijk ruige verhalen allemaal... Zowel de plaatjes als de geschiedenis. Gelukkig komen jullie er veel beter af dan die indianen. Geniet ervan!
  4. Jan van Os:
    16 februari 2018
    Van morgen een wandeling gemaakt in het zeer ruige Noordwijkerhout en twee spreeuwen gespot die mij zeer dreigend aankeken. Snel op m'n fiets gesprongen en het zeer gevaarlijke gebied verlaten.........Maar Marleen en Harry, wat een avontuur, wat een mooie foto's en wat een schitterende verhalen, dank dat we mogen mee genieten. Groet Jan en ook van Tineke
  5. Wil:
    16 februari 2018
    Wat een reis,zoveel kilometers,zoveel zien en mee maken.Mooi om het allemaal te lezen,alsof je zelf de reis een beetje beleefd.Ik wens jullie goede verdere reis en tot ziens in het Tielse.
  6. Henk Renkema:
    5 maart 2018
    Beste Marleen en Harry,
    We genieten van jullie avonturen in Zuid Amerika. In september wordt onze auto verscheept naar Montevideo en willen we een vergelijkbare reis te maken, eerst naar Vuurland en dan noordwaarts tot Alaska. Met het oog daarop hebben we twee vragen: 1.Met welke inklaringsagent hebben jullie je auto door de douane van Uruguay gekregen en 2.Bij welke verzekeringsmaatschappij en via welke tussenpersoon hebben jullie je auto in de Zuid Amerikaanse landen verzekerd?
    Bij voorbaat dank voor de te nemen moeite, vriendelijke groet en mooie reizen gewenst.
  7. Ed Maan:
    18 maart 2018
    Mooi verhaal!
    Indrukwekkende foto's!
    Goede reis verder
    Ed
  8. Menno:
    3 april 2018
    Wat een fantastische natuur. Voel me wel in de verleiding komen om er ook naartoe te gaan