Oost Kazachstan en Midden Siberie

Beste allemaal,

Op 26 augustus verlaten we Kirgizië en komen we Kazachstan weer binnen, op een steenworp van de Chinese grens. Ons volgende reisdoel is Mongolië. Maar om daar te komen moeten er eerst nog heel wat kilometers worden afgelegd. Van Kirgizië moeten we eerst zo'n 1500 km noordwest door Kazachstan, evenwijdig aan de Chinese grens, naar de plaats Semey. Vandaar kunnen we midden Siberië binnen komen via een laagvlakte die aan de westkant van het Altai-gebergte ligt (400 km). De hoofdplaats van die regio is Barnaul. Vandaar af voert een rit van 600 km ons oostwaarts door het Altai-gebergte naar de Mongoolse grens. Al met al een afstand van zo'n 2500 km. (zie kaart)
Hoewel het pas eind augustus is besluiten we er tempo is te zetten. Want we willen voordat de winter echt invalt in Ulan Bator, de hoofdstad van Mongolië zijn. In midden Siberië en Mongolië begint de winter meestal zo half of eind oktober. Maar hij kan ook al eind september beginnen.

Ons eerste reisdoel is Almaty. Vanaf de grens rijden we door een wijdse vlakte. Af en toe zien we een kudde schapen, koeien of paarden. Begin van de middag arriveren we in Almaty. Dit is een heel moderne stad. Ruim opgezet, schoon en met veel groen. Met de kabelbaan gaan we naar een heuveltop vanwaar je een prachtig uitzicht hebt over de stad. We wandelen door de parken die hier overdadig aanwezig zijn.
We bezoeken de markt. Vooral de slagers maken indruk. Er ligt ongelofelijk veel vlees (koe, varken en paard) uitgestald. De groentenstalletjes zijn zeer overdadig en kunstig opgemaakt.

Na drie dagen gaan we verder riching Siberië.De weg is heel behoorlijk. In een dorpje 70 km verder willen we tanken, maar het ene na het andere tankstation verkoopt nee. Het blijkt dat de diesel op de bon is. Alleen als je bonnen hebt kun je tanken. We proberen het met grof geld. Normaal kost de diesel 44 cent per liter. We willen uiteindelijk 2 euro per liter betalen. Maar niemand hapt want er is gewoon geen diesel, zelfs niet op de zwarte markt. We ontmoeten een jongenman die vertelt dat alleen in Almaty diesel te krijgen is zonder bon. We moeten dus weer terug. Hij biedt ons zijn hulp aan. Om een lang verhaal kort te maken, in Almaty hebben we uiteindelijk 100 liter diesel kunnen kopen na het nodige smeergeld te hebben betaald. Het heeft ons de hele dag gekost. Maar als we aan het einde van de dag opnieuw naar het dorpje rijden is de tank vol en hebben we 10 yerricans van 5 liter onder de tafel staan.
Als we in het dorp willen overnachten blijkt het stadje een soort mini Las Vegas te zijn. Er staan een 15-tal neon verlichte casino's. Het verschil met Las Vegas is alleen dat je hier vooraf moet betalen om binnen te komen. 100$ voor de linker kamer, 500$ voor de rechter. We zien maar af van een gokje.

Op onze rit door het oosten van Kazachstan valt het duidelijk op dat de politie hier corrupter is dan hun collega's in het westen van het land. Zo langszaamaan zijn we wel gewend dat we vrijwel dagelijks door de politie worden aangehouden. Maar zolang je geen overtreding begaat stelt het niet veel meer voor dan een controle van de papieren en een blik in de auto. Maar hier proberen ze met intimidatie geld van je los te peuteren. Op één van de rijdagen zijn we nog maar net op weg als we worden aangehouden door de politie. Als een duiveltje uit een doosje springt een agent op de weg en gebaart ons te stoppen. Hij komt naar ons toe geeft een hand en stelt zich voor. Maar dan is het afgelopen met de hoffelijkheid. Hij zegt dat we in ovetreding zijn. Hij gebruikt de Duitse woorden: strafe, strafe, strafe. Hij neemt de autopapieren in ontvangst en gebaart Harry om mee naar de politiewagen te komen. We zouden te hard gereden hebben. Hij wijst op de camera waarmee de snelheid gemeten zou zijn. Maar als Harry vraagt om de overtreding te laten zien, krabbelt hij terug. Het is duidelijk, de heren proberen geld los te krijgen. Een tweede agent beschuldigd Harry teveel gedronken te hebben (het is elf uur 's ochtends!!). Hij moet een blaastest ondergaan. Maar net als de agent het cellofaan van de test wil scheuren stopt ook hij. En zegt: money, money. Het is duidelijk allemaal bluf. Om er een eind aan te maken gaat Harry voor de politieauto staan om het nummerbord te noteren. Dat zit de heren niet lekker. Binnen de kortste keren hebben we de autopapieren weer terug en kunnen we verder.
Het zijn duidelijk geen geïsoleerde gevallen van één of twee agenten. Een paar dagen later worden we opnieuw aangehouden. In dit geval proberen ze geld te slaan uit de kartonnen nummerplaat die we ter vervanging van de verloren plaat hebben gemaakt. "You are in trouble" zegt de eerste agent als hij op de nummerplaat wijst. "You are in deep trouble" zegt agent nummer twee. "you are in deep, deep, deep trouble" doet agent drie er nog een schepje bovenop. Uiteindelijk is Harry omringd door zeven (!!) agenten die allemaal om het hardst roepen hoe erg we wel niet "in trouble" zijn. Maar we geven geen krimp en na een kwartier rijden we verder.
 
Er zijn van die dagen dat alles tegen lijkt te zitten. De afgelopen maanden hebben we nagenoeg geen problemen gehad met de auto en het interieur. Maar op deze dag krijgen we een flinke steen tegen de voorruit met als oogst twee sterren van een paar centimeter. Vervolgens doen de waterpeilmeters het opeens niet meer. En datzelfde geldt voor de thermometer die de temperatuur binnen en buiten meet. En als klap op de vuurpeil scheidt de waterpomp er mee uit. Eerst dachten we dat de watertank leeg was. Hadden we misschien bij het douchen te veel water gebruikt? In een klein dorpje vragen we aan iemand waar we water kunnen tanken. Hij wijst ons een pomp. Als we bezig zijn met tappen verschijnt er een meisje ( later horen we dat ze Aigiram heet) die in perfect Engels vraagt wat we aan het doen zijn en waar we vandaan komen. Even later verschijnen ook haar broer (Serek) en moeder (Zaran). Als wij vragen naar een goede plek voor de auto bieden zij meteen aan dat we bij hen op het erf mogen staan. Ze wonen hier en vinden het leuk om met ons te praten. Ze willen graag ervaring opdoen met hun Engels. We zetten de auto in de tuin en maken ook kennis met de vader (Kairat). Intussen is Harry bezig met het waterprobleem. Hij vermoedt dat de pomp stuk is. Er wordt een vriend gebeld die ervaring heeft met electriciteit en mogelijk ook iets afweet van pompen. We gaan er met Serek in de auto naar toe. De pomp wordt uit elkaar gehaald en er blijken kleine stukjes plastic in te zitten. Deze zijn bij het boren van de gaten in de tank terechtgekomen en later dus ook in de pomp. Nurlan maakt de pomp schoon en zet hem weer in elkaar. We zijn dolblij dat het ding weer werkt. Zonder pomp zou ook wel kunnen maar is toch veel minder comfortabel. We hadden dan ook niet meer kunnen douchen. We bedanken Nurlan  hartelijk, hij wil er niets voor hebben. Wel vraagt hij om een foto zodat wij kunnen laten zien wie de pomp heeft gemaakt. Bij deze, jongen!

We rijden met Serek naar hun oude huis om oma op te halen. Hij laat ons het huis zien. Hij vertelt dat het hier's winters wel 50 graden kan vriezen. De kachel in de woonkamer die wordt aangemaakt met hout en cokes verwarmt het hele huis. De warmte trekt in de muren die van een speciaal soort (rode) steen zijn gemaakt.
We gaan terug naar het andere huis en worden daar onthaald op een heerlijk maal. Moeder Zaran is jarig, dus het is een echt feestmaal. De hoofdschotel bestaat uit aardappelen en paardevlees. Daarnaast is er kip met ui en tomaat, een scherp groentegerecht van gesneden wortels, kaas, worst, meloen, fruit en natuurlijk wodka.
Ter ere van de verjaardag zijn de grootouders ook aanwezig. Er wordt veel gepraat en gelachen. Om de beurt wordt iemand gevraagd om volgens de traditie een paar woordjes en wensen uit te spreken voor de jarige. Ook wij komen aan de beurt. Kairat is een liefhebber van muziek uit de 60'er jaren en weet er veel van. Hij kent zelfs Nederlandse bandjes als Luv en Earth and Fire. Serek speelt een paar nummertjes op de gitaar. Aigiram van 17 heeft dit jaar haar school beëindigd. Ze is een slimme meid die door zelfstudie via internet zich het Engels heeft eigen gemaakt. Haar wens is om in Europa of de VS te gaan studeren. Maar eerst moet hiervoor genoeg geld worden verdiend. Ook Serek (21 jaar) studeert via internet. We kletsen die avond heel wat af. Als we vragen waarom Kairat geen wodka drinkt, vertelt hij dat hij morgen met de auto naar Almaty wil. Hij drinkt niet omdat als de politie dat zou ruiken hij een fikse boete zou krijgen.
De volgende morgen na een heerlijk ontbijt en het maken van een aantal foto's nemen we afscheid van deze ontzettend aardige mensen. We doen dat op de Hollandse manier met 3 keer zoenen. We zijn benieuwd hoe dat bij hen overkwam. In Kazachstan geven alleen de mannen elkaar een hand. Thanks family Ensebayev, we have enjoyed your hospitality.

In Semey, een stad vlak bij de Siberische grens laten we de sterren in de ruit maken. De andere problemen zijn ook snel opgelost: een kapotte zekering en een lege batterij. Je kunt wel merken dat je noordelijker komt. Vrijwel van de ene op de andere dag daalt de temperatuur van een dikke dertig naar een graad of 15 met een harde koude wind. Wel blijft het zonnig. Als we de grens met Rusland overgaan valt direct op hoe goed de wegen zijn. De afgelopen twee maanden hebben we zelden een weg gereden waar geen verscholen gaten in het wegdek zaten. Tijdens het rijden was je met zijn tweeën constant alert. Ondanks onze waakzaamheid hebben we verscheidene gaten gemist waaronder één grote. Het resultaat is te zien aan de velg waar een flinke deuk inzit. Maar hier, in dit deel van Rusland, zijn de wegen echt goed. Als we de hoofdplaats Barnaul in rijden is onze "gatwaakzaamheid" weer op het Nederlands niveau aangeland.

Barnaul is een heel moderne stad en de hoofdstad van het Altai district. De huizen hebben felgekleurde daken. In de buitenwijken alleen maar laagbouw. In het centrum veel hoogbouw, flats, moderne kantoren. De stad ziet er welvarend uit. De Russen hebben het nog niet zo slecht onder Poetin. Dat wil zeggen als je jong bent. De jongeren zien er modern en verzorgd uit. Maar wat in het oog springt is dat vrijwel alle oudere mensen, zeg vanaf zestig, er sjofel en armoedig uitzien.
Barnaul heeft een grappig regionaal museum. Bonte verzameling van foto's, kleding, opgezette dieren en voorwerpen. We zien een krant van 20 oktober 1917 (de dag van de Russiche revolutie). Op een oude wereldkaart uit 1914 staan bij Nederland de volgende plaatsen vermeld: Amsterdam, den Helder, Zaandam, Leiden. Utrecht en Gaaga (den Haag??). En ondanks alle misdaden die Stalin heeft gepleegd, heeft hij hier nog steeds een eigen hoekje. We bezoeken de Nicholaskerk (glimmend vergulde koepel), van binnen ook rijk versierd. Op de trap zitten een paar oude vrouwtjes te bedelen.

We rijden richting het Altai gebergte en kamperen een paar dagen aan het meer van Manzherov op een idyllisch plekje direct aan het water. Maar dan slaat het weer om. Het begint te regenen. De weersvoorspellingen zijn niet goed voor de komende dagen, en we besluiten door te gaan richting de grens met Mongolië. Een goede keuze, want in de loop van de dag klaart het aardig op. Goede weg en prachtige route door het Altaigebergte. (Zie het fotoalbum .. en het filmpje). Mooie valleien, diepe dalen, hoge steile bergen. Het is een spectaculair schouwspel. Vlak voor het plaatsje Onguday nemen we een hoge pas (2600m). Er ligt sneeuw. Onguday is een klein plaatsje gelegen in een grote vallei. De gekleurde daken geven het plaatsje nog iets vrolijks, maar verder is het stoffig en doet het erg rommelig aan. We gaan op zoek naar een hotel. Dat blijkt een onooglijk gebouw te zijn. Het lijkt eerder op een soort schaapskooi. We zijn dan ook erg verbaasd om achter de gevel een keurig nette en schone kamer aan te treffen. Heerlijk geslapen.

De volgende dag begint wat bewolkt maar daarna breekt de zon door. Het is een schitterende tocht. Eerst rijden we een zeer steile pas met scherpe serpentinebochten. Het landschap wordt nu ook wat ruiger. De zuidkant van de bergen is kaal, terwijl de noordkant begroeid is. In de verte zien we de hoge sneeuwtoppen. Naarmate we oostelijker gaan, komen de witte bergen dichterbij. De bomen in de vallei kleuren knalgeel, het begin van de herfst. Tegen een uur of vijf arriveren we in Kosh Agagh. Dit plaatsje met huizen met felgekleurde daken lijkt een beetje het einde van de wereld. Van hier af is het nog 50 km naar de Mongoolse grens. Het is die nacht flink koud. Op de voorkant van de auto zit ijs. Met de kachel aan hebben wij heel comfortabel kunnen slapen.

We hadden gehoopt dat we onderweg andere reizigers met een camper tegen zouden komen zodat we gezamenlijk de moeilijkste stukken in Mongolié konden afleggen. Want wat ons te wachten staat is het volgende. De weg vanaf de grens naar Ulan Bator, de hoofdstad van Mongolië, is ongeveer 1700 km. In dit onmetelijk gebied wonen slechts een handjevol mensen. Je bent dus echt op jezelf aangewezen.
Van de 1700 km is ongeveer 600 km geasfalteerd. 600 kilometer is verharde piste en de resterende 500 km is onverharde piste. Het deel van de onverharde piste heeft geen bruggen zodat je door de riviertjes moet rijden.  En het hoogteniveau van de hele tocht is tussen de 1500 en 2500 meter. Het is dus goed mogelijk dat we in de sneeuw terechtkomen.

Helaas hebben we geen medereizigers gevonden. We zijn slechts één camper tegengekomen van aardige Zwitsers. Jammer genoeg kwamen zij uit de verkeerde richting: zij kwamen net uit Mongolië vandaan. Ze hebben heel wat pech gehad. Zaten vast in een riviertje op ongeveer 400 km van Ulan Bator. Via een vriend in Ulan Bator is er hulp ingeschakeld en kwam een vrachtwagen hen halen. Vervolgens kwam de vrachtwagen (met hun auto erop) vast te zitten in een andere rivier en is er een nog grotere vrachtwagen aan te pas moeten komen om het hele zaakje los te krijgen en te vervoeren. Belangrijke les voor ons is dat je voor elk riviertje moet controleren hoe diep het is en dat je het best achter locale busjes aan kunt rijden. De Zwitsers hebben nog meer tips over bereikbaarheid (in de yurts van de locale bevolking is vaak een speciaal telefoonnet aanwezig), de route en de maximale waterdiepte waardoor je met de auto heen kunt. Hun advies: de luchtinlaat moet hoe dan ook vrij blijven. Knalpijp is niet zo'n probleem, maar als je vast zit in het water moet je wel de motor laten lopen.

We gaan dus in ons ééntje. Maar we zijn goed voorbereid. Er zijn twee rijplaten achter op de auto gemonteerd voor als we vast in het zand komen te zitten. We hebben een lier gekocht die 4 ton kan trekken. Te gebruiken als we echt muurvast komen te zitten. En daarnaast de gebruikelijk dingen: twee sleepkabels, een schep, plak materiaal voor de banden, een luchtcompressor om de banden op te pompen, etc.

Als we dit stukje schrijven zitten we in Ulgi, het eerste dorpje na de grens. En we hebben al een aardige vuurdoop gehad. Het is hier ijzig koud, een snerpende wind. Vanaf de grens geen asfalt meer maar een verhard pad. Als je de sporen volgt dan tril je op en neer (wasbordeffect), rijd je door het grind dan moet je uitkijken voor planeren. Na 40 km krijgen we een stukje asfaltweg. De vreugde is van kort duur. Bij een pas aangekomen houdt het asfalt op. We gaan via de piste door de sneeuw dwars over de pas heen. Het is even slikken, maar we hebben het gehaald. Op een gegeven moment leek het alsof we over de rand van de berg in de diepte zouden verdwijnen, maar de weg liep gewoon door. (zie het filmpje). We zijn benieuwd wat we verder tegen gaan komen.